Là người bác sĩ, có lẽ sẽ chẳng bao giờ mình quên được những chàng trai cô gái ấy - những con người đã vụt mất đi tuổi trẻ, mất đi cả cuộc đời... trước mắt mình - như một định mệnh.
Hôm qua là một đêm trực dài và nhiều cảm xúc. Đã lâu lắm rồi mình mới phải thức trắng đêm như vậy. Kết thúc tua trực, mệt, buồn ngủ, đói rã rời.
Và cái cảm giác, không phải phiêu phiêu uể oải, không phải cảm giác thất vọng hay hối tiếc như mọi khi. Sáng giao ban là cả một tâm trạng thấp thỏm.
Sau buổi trực, mình vẫn thường uể oải ngồi ở cái ghế trắng lùn, tựa lưng vào cửa. Ở đó mình có thể ngồi duỗi chân, giãn cái lưng tựa vào tường và quan sát mọi thứ: màn hình giao ban, phim chụp, các thầy, và đánh mắt nhìn lên màn hình theo dõi cả bệnh phòng, hoặc quay đầu ra nhìn bệnh phòng trực tiếp - tất cả để đảm bảo không có gì đáng tiếc ở giờ giao ban - khi mọi thứ ngừng hoạt động. Sẽ thật may mắn và thanh thản khi tất cả các ô theo dõi đều xanh tăm tắp, trống vài ô càng tốt. Hoặc cảm giác chan chán nhưng tạm bằng lòng chả làm gì hơn khi mấy ô nhấp nháy - như cái đêm trực kinh dị hôm trước với 3 bệnh nhân ngừng tim (rồi cấp cứu thành công và tìm ra nguyên nhân cả - hôm sau xin về sạch). Hôm qua thì mình chỉ chăm chăm đúng một ô - ô 48 và thầm nguyền rủa trò giao ban này nhanh chóng kết thúc để còn làm.
Đó là một cậu trai 17 tuổi, cao lớn và có lẽ đẹp trai, chuyển từ Nam Định lên lúc 3 giờ sáng, thở oxy mask túi và không có huyết áp, với một bơm Dobu bên cạnh. và môi tím đen. Cậu bé vẫn tỉnh táo, cố gắng nói chuyện với người đi cùng một cách mệt nhọc. Oxy 99%, HA 100/60 sau khi chỉnh lại bơm điện. Ý nghĩ lười biếng của mình đã định đẩy cậu bé vào khoa. Nhưng nghĩ lại ở cái lúc 4 giờ sáng thế này, mình còn mệt thì còn ai care nó nữa "nó chết mất" - "nó 17 tuổi". Và dẹp mọi thứ, mình lại nhảy vào nhận BN thứ 7 trong đêm. Cảm giác nhanh chóng chuyển từ căng thẳng sang lo lắng. Mọi thứ phức tạp hơn dự tính: Là cái quái gì đó không giống, vậy là cần đi chụp và vận chuyển chỉ với 1 điều dưỡng và 2 bác sĩ còn chưa ngủ tí nào mà vẫn phải canh cả bệnh phòng 14 bệnh nhân khác và sắp có bệnh nhân thứ 15 đi can thiệp mạch về để làm hạ thân nhiệt. Và không có sẵn máy ECMO - tức là phải đi mượn máy lúc 4h sáng. Đúng là nhọ chồng nhọ. và "nó 17 tuổi"! và nó toan lòi mắt, HA bắt đầu tụt và mạch xuống còn hơn 40!
Rồi mọi thứ cũng xong, cậu bé được bàn giao cho bác sĩ khác và mình đi giao ban. Cậu được ký chuyển lên Hồi sức trong lúc giao ban và việc chuyển khoa tốt đẹp. Có thể nói mình đã hoàn thành trách nhiệm trong đêm trực. Nhưng nỗi lấn cấn vẫn đầy trong lòng. Cậu bé được ECMO, nhưng huyết áp không lên được, và vẫn là cái quái gì đó không giống viêm cơ tim, đó là một tình trạng suy thất phải cấp-trên một cậu zai 17 tuổi chả có yếu tố nguy cơ gì. Đến chiều, bệnh nhân hôn mê 3 điểm và đồng tử giãn hết...
ECMO không phải máy cải tử hoàn sinh! Mình đã nhận ra điều đó sau một thời gian nhìn cái máy "màu hồng" quá mức. Thời gian đầu, mình chứng kiến những ca kỳ diệu, khi mà những quả tim đờ đẫn run rẩy loạn nhịp hoặc trơ ra không bóp, ì ra trước mọi loại vận mạch có thể phục hồi sau 1 - 2 tuần nghỉ ngơi, BN thoát chết trong gang tấc đầy ngoạn mục. Khi ấy, mình đã nghĩ có lẽ BN chả thể chết nổi khi gắn cái bơm thần thánh ấy.
Nhưng không.
Mình nhớ ánh mắt kinh hoàng của a Thạch và y lệnh khẩn cấp Adrenaline cho một bệnh nhân nữ trẻ chuyển lên vì "viêm cơ tim" có trụy mạch trong khi truyền dịch - câu chuyện như sách bấy lâu. Kết cục bệnh nhân tử vong khi chưa vào máy được 1 ngày. Phản vệ!@@ Một bài học quá lớn!
Mình cũng nhớ ánh mắt như cầu xin của một cậu trai nhà ngay ga Hà Nội khi mình đi hội chẩn nhận BN ở C1. Vào viện sớm và cũng không có máy. Nhưng khi lên khoa thì mọi thứ ổn và cái máy cứ stand by mãi. Và ánh mắt ấy cười híp lại tán dóc với các cô điều dưỡng trong khi ngồi đếm từng ngày để "lưỡi dao trên dầu" qua đi. Nhưng lưỡi dao ấy rơi xuống vào lúc 4 giờ sáng! Để rồi nó mãi là ánh mắt vô hồn, đồng tử giãn tối đa cố định, mặc cho cái máy cứ quay chả thể ngăn nổi vết hoen tử thi! Đó là nỗi buồn to lớn, dù không phải trách nhiệm của mình nhưng phải mất khá lâu mình mới thôi buồn khi nhìn về vị trí cái giường đó.
Sớm nay, buổi sáng thứ bảy đẹp trời man mát. Lặng yên ngồi ngắm mấy chiếc lá xanh mướt sau mấy ngày mưa.
